New issue

2023, №: 6

More

Известия ВУЗов Кыргызстана

Paper
Authors
  1. Кайымова Ф.М.
  2. Кайымова Ф.М.
  3. F.M. Kaiymova
Title
  1. СОСТАВНАЯ ОСОБЕННОСТЬ ПОСЛОВИЦ С СОПОСТАВИТЕЛЬНЫМ СМЫСЛОМ СОСТОЯЩАЯ ИЗ КОМПОНЕНТНЫХ БЕССОЮЗНЫХ СЛОЖНЫХ ПРЕДЛОЖЕНИЙ
  2. КОМПОНЕНТТҮҮ БАГЫНЫЧСЫЗ ТАТААЛ СҮЙЛӨМДӨРДӨН ТУРГАН САЛЫШТЫРМА МААНИЛҮҮ МАКАЛДАРДЫН СОСТАВДЫК ӨЗГӨЧӨЛҮКТӨРҮ
  3. COMPOUND PECULARITIES OF PROVERBS WITH COMPARATIVE MEANING, CONSISTING OF COMPONENT PART OF ASYNDETIC COMPOUND SENTENCES
Abstract
  1. В речи присутствуют сложные предложения, в составе которых участвуют более двух простых предложений. То есть, в составе сложного предложения один из простых или оба предложения могут быть компонентными. Пословицы и поговорки в речи также встречаются при построении предложения. В статье также речь пойдет о компонентности пословиц и поговорок в структуре сложных предложений кыргызского языка, об их сопоставительном смысле и об их семантико-грамматических особенностях. В структуре компонентного бессоюзного сложного предложения компоненты в составе пословиц и поговорок существуют в бессоюзном, союзном и смешанном виде. Но с увеличением простых предложений в структуре пословиц и поговорок, наблюдается уменьшение количества членов предложения в их составе. Синтаксическая особенность пословиц и поговорок еще связана с их художественными свойствами. Также в статье приведены примеры пословиц и поговорок с разной компонентной структурой.
  2. Кепте тутумунда экиден көп жөнөкөй сүйлөмдөр катышкан татаал сүйлөмдөр да кездешет. Башкача айтканда, татаал сүйлөмдүн тутумундагы сүйлөмдөрдүн бирөө же экөө тең компоненттүү түрдө болушу мүмкүн. Макал-лакаптар да кепте сүйлөм түзүлүшүндө гана учурайт. Макалада кыргыз тилиндеги татаал сүйлөм структурасында келген макалдардын да компоненттүү келип, салыштыруу маанисин дагы да терең, образдуу, жеткиликтүү берүүсү жана алардын семантикалык-грамматикалык өзгөчөлүктөрү жөнүндө сөз болот. Компоненттүү багынычсыз татаал сүйлөм структурасындагы макалдардын составындагы компоненттер өз ара багынычсыз, багынычтуу, аралаш татаал сүйлөмдөр түрүндө келет. Бирок мындай макалдардын курамында жөнөкөй сүйлөмдөр көбөйгөн сайын, алардын составында сүйлөм мүчөлөрү кемий берет. Макалдардын синтаксистик өзгөчөлүгү алардын көркөмдүк касиети менен да байланыштуу. Салыштыруу маанисин туюнтуп, түрдүү структурада келген компоненттүү макал-лакаптардын ар бирине мисалдар келтирилди.
  3. There are complex sentences in the speech, which include more than two simple sentences. That is, as part of a complex sentence, one of the simple or both sentences may be component. Proverbs and sayings in speech also occur when constructing a sentence. The article will also discuss the component of proverbs and sayings in the structure of the complex sentences of the Kyrgyz language, their comparative sense and their semantic and grammatical features. In the structure of the component asyndeton complex sentence, the components in the composition of proverbs and sayings exist in the asyndeton, allied and mixed form. But with the increase in simple sentences in the structure of proverbs and sayings, there is a decrease in the number of sentence members in their composition. The syntactic feature of proverbs and sayings is also related to their artistic properties. Also in the article are examples of proverbs and sayings with different component structure.
Keywords
  1. пословица, сопоставительный смысл, компонентное сложное предложение, поэтичность, бессоюзное сложное предложение, смешанного вида сложное предложение, сложносочиненное предложение, структура предложения.
  2. макал, салыштыруу мааниси, компоненттүү татаал сүйлөм, поэтикалуулук, багынычсыз татаал сүйлөм, аралаш татаал сүйлөм, багынычтуу татаал сүйлөм, сүйлөмдүн структурасы.
  3. proverb, comparative meaning, component complex sentence, poetry, asyndeton complex sentence, mixed type complex sentence, complex sentence, sentence structure.
Authors info
  1. Кайымова Фарида Мурзакамиловна, Баткенский государственный университет, г. Кызыл-Кия, Кыргызская Республика, старший преподаватель.
  2. Кайымова Фарида Мурзакамиловна, Баткен мамлекеттик университети, Кызыл-Кыя шаары, Кыргыз Республикасы, ага окутуучу.
  3. Farida Kaiymova, Batken State University, Kyzyl-Kiya, Kyrgyz Republic, senior lecturer.
Pdf
DOI
  • DOI:10.26104/IVK.2019.45.557
  • Citing
  • Кайымова Ф.М. СОСТАВНАЯ ОСОБЕННОСТЬ ПОСЛОВИЦ С СОПОСТАВИТЕЛЬНЫМ СМЫСЛОМ СОСТОЯЩАЯ ИЗ КОМПОНЕНТНЫХ БЕССОЮЗНЫХ СЛОЖНЫХ ПРЕДЛОЖЕНИЙ. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2019. №. 5. C. 218-220