Новый выпуск

2023, №: 3

Подробнее

Известия ВУЗов Кыргызстана

Cтатья
Авторы
  1. Жумабеков Э.Ж., Ызаканов Т. Ж., Мусаева А.П.
  2. Жумабеков Э.Ж., Ызаканов Т. Ж., Мусаева А.П.
  3. E. Zhumabekov, T. Yzakanov, A. Musaeva
Название
  1. УДОБРЕНИЯ – ОСНОВА ПЛОДОРОДИЯ ПОЧВЫ И УРОЖАЯ
  2. ЖЕР СЕМИРТКИЧТЕР – ТОПУРАК АСЫЛДУУЛУГУНУН ЖАНА ТҮШҮМДҮН НЕГИЗИ
  3. FERTILIZERS ARE THE BASIS OF SOIL FERTILITY AND HARVEST
Аннотация
  1. Современное сельскохозяйственное производство немыслимо без применения органических и минеральных удобрений. Удобрения являются наиболее экономически эффективным путем повышения плодородия почвы и урожайности. При этом наибольший эффект от органических и минеральных удобрений обеспечивается при высокой культуре земледелия с севооборотами. Одним из наиболее экономически эффективных путей повышения урожаев сельскохозяйственных культур является применение удобрений. Удобрения представляют собой вещества органического и неорганического происхождения, применяемые для повышения плодородия почвы и урожайности. Многолетний опыт земледелия убедительно показывает, что уровень плодородия почвы и урожайности тесно связан с количеством применяемых органических и минеральных удобрений. В мире годовой объем накопления органических удобрений составляет более 20 млн. тонн. В настоящее время каждый четвертый житель планеты кормится благодаря применению органических и минеральных удобрений. Поэтому удобрения выступают как могучий фактор, способный из года в год повышать урожай и значительно улучшать плодородие почвы.
  2. Заманбап айыл-чарба өндүрүшүн органикалык жана минералдык жер семирткичтерди колдонуусуз элестетүү мүмкүн эмес. Жер семирткичтер кыртыштын асылдуулугун жана айыл чарба өсүмдүктөрүнүн түшүмдүүлүгүн жогорулатуунун эң үнөмдүү жолу болуп саналат. Мында органикалык жана минералдык жер семирткичтерден эң чоң эффект которуштуруп айдоо менен дыйканчылыктын жогорку маданияты менен камсыз кылынат. Айыл чарба өсүмдүктөрүнүн түшүмдүүлүгүн жогорулатуунун эң үнөмдүү жолдорунун бири жер семирткичтерди колдонуу болуп саналат. Жер семирткичтер – топурактын асылдуулугун жана түшүмдүүлүгүн жогорулатуу үчүн колдонулуучу органикалык жана органикалык эмес заттар. Дыйканчылыктын кеп жылдык тажрыйбасы кыртыштын асылдуулугунун жана түшүмдүүлүгүнүн деңгээли колдонулуучу органикалык жана минералдык жер семирткичтердин елчему менен тыгыз байланышта экендигин ынандырарлык керсетуп олтурат. Дүйнөдө органикалык жер семирткичтерди топтоонун жылдык көлөмү 20 миллион тоннадан ашат. Азыркы учурда планетанын ар бир төртүнчү тургуну органикалык жана минералдык жер семирткичтерди колдонуу менен азыктанышат. Демек, жер семирткичтер түшүмдү жогорулатууга жана жылдан-жылга кыртыштын асылдуулугун олуттуу түрде жакшыртууга жөндөмдүү күчтүү фактор болуп саналат.
  3. Modern agricultural production is unthinkable without the use of organic and mineral fertilizers. Fertilizers are the most costeffective way to improve soil fertility and crop yields. At the same time, the greatest effect from organic and mineral fertilizers is provided with a high culture of agriculture with crop rotations. One of the most cost-effective ways to increase crop yields is through the use of fertilizers. Fertilizers are substances of organic and inorganic origin used to improve soil fertility and productivity. Many years of farming experience convincingly shows that the level of soil fertility and productivity is closely related to the amount of organic and mineral fertilizers used. In the world, the annual volume of accumulation of organic fertilizers is more than 20 million tons. Currently, every fourth inhabitant of the planet is fed through the use of organic and mineral fertilizers. Therefore, fertilizers act as a powerful factor capable of increasing the yield and significantly improving soil fertility from year to year.
Ключевые слова
  1. почва, удобрения, плодородие, урожай, гумус, навоз, севооборот, земледелие, обработка почв.
  2. топурак, жер семирткич, түшүмдүүлүк, түшүм, гумус, кык, которуштуруп айдоо, дыйканчылык, жер иштетүү.
  3. soil, fertilizers, fertility, harvest, humus, manure, crop rotation, agriculture, soil treatment.
Сведения об авторах
  1. Жумабеков Э.Ж., Кыргызский научноисследовательский институт ирригации Кыргызской Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика, доктор сельскохозяйственных наук. Ызаканов Т.Ж., Кыргызский национальный аграрный университет им. К. Скрябина, г.Бишкек, Кыргызская Республика, кандидат сельскохозяйственных наук, доцент. Мусаева А.П., Кыргызский научноисследовательский институт ирригации Кыргызской Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика, доктор сельскохозяйственных наук.
  2. Жумабеков Э.Ж., Кыргыз Республикасынын Кыргыз илим-изилдөө ирригация институту, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, айыл чарба илимдеринин доктору. Ызаканов Т.Ж., К.Скрябин атындагы Кыргыз улуттук агрардык университети, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, айыл чарба илимдеринин кандидаты, доцент. Мусаева А.П., Кыргыз Республикасынын Кыргыз илим-изилдөө ирригация институту, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, айыл чарба илимдеринин доктору.
  3. E.Zhumabekov, Kyrgyz Republic, Kyrgyz Research Institute of Irrigation, Bishkek, Kyrgyz Republic, doctor of agricultural sciences. T.Yzakanov, Kyrgyz National Agrarian University by name of K. I. Skryabin, Bishkek, Kyrgyz Republic, candidate of agricultural sciences, associate professor. A.Musaeva, Kyrgyz Republic, Kyrgyz Research Institute of Irrigation, Bishkek, Kyrgyz Republic, doctor of agricultural sciences.
Полнотекстовая версия
DOI
  • 10.26104/IVK.2022.45.557
  • Версия для цитирования
  • Жумабеков Э.Ж., Ызаканов Т. Ж., Мусаева А.П. УДОБРЕНИЯ – ОСНОВА ПЛОДОРОДИЯ ПОЧВЫ И УРОЖАЯ. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2022. №. 6. C. 144-150