|
|
-
Молдокулова Д.Т.
-
Молдокулова Д.Т.
-
D. Moldokulova
-
ТРАУРНОЕ ОДЕЯНИЕ ВДОВЫ У КЫРГЫЗОВ (конец XIX - начало ХХ веков)
-
КЫРГЫЗДАРДАГЫ ЖЕСИР АЯЛДЫН АЗА КИЙИМИ (XIX кылымдын аягы – XX кылымдын башы)
-
KYRGYZ WIDOW'S MOURNING CLOTHES (late XIX - early XX centuries)
-
У кыргызов каждому понятию, обряду и ритуалу, связанным со смертью, придается особое значение. Одним из главных
атрибутов траурного ритуала является траурная одежда. В
статье рассматривается траурная одежда вдовы в традиционном быту кыргызов. Подробно проанализированы одежда
вдовы, особенности северных и южных регионов Кыргызстана, особенности головного убора, который носила вдова в период траура. Раскрывается значение слов «жесир аял» («вдова»), «жесир катын», «тул катын» («вдова»), «тул», «тул кара», приводится информация о таких традициях, как «Кара
кийгизүү» («одевание в черное), «Карасын алуу» («снятие черного), «Ак кийгизүү» («одевание в белое), «Ээгин бүтөө»,
«Чачын жаюу» («распускание волос»), «Чач жыйды», «Чач
жыяр» («собирание волос») предназначены для того, чтобы
дать информацию и раскрыть смысл. Статья написана на основе полевых этнографических материалов автора, трудов исследователей, посетивших территорию Кыргызстана в конце
XIX - начале XX века, и научных работ, опубликованных в указанном направлении.
-
Кыргыздарда өлүм менен байланышкан ар бир түшүнүк,
жөрөлгө, ырым-жырымга өзгөчө маани берилген. Аза күтүү
каадасында негизги атрибуттардын бири болуп аза кийими
эсептелет. Макалада кыргыздардын салттык турмушундагы
жесир аялдын аза кийими изилдөөгө алынган. Жесирдин кийими, Кыргызстандын түндүк жана түштүк аймактарынын өзгөчөлүгү, айрыкча жесир аялдын аза күтүү мезгилинде кийген
баш кийими терең талдоого алынган. «Жесир аял», «жесир катын», «тул катын», «тул», «тул кара» түшүнүктөрү, «Кара
кийгизүү», «Карасын алуу», «Ак кийгизүү», «Ээгин бүтөө»,
«Чачын жаюу», «Чач жыйды», «Чач жыяр» сыяктуу салттар
тууралуу маалымат берилип, маанисин ачып берүүгө арналган.
Макала автордун этнографиялык талаа материалдарынын,
XIX кылымдын аягы – XX кылымдын башында Кыргызстандын
аймагында болуп кеткен изилдөөчүлөрдүн эмгектеринин жана
аталган багытта жарык көргөн илимий эмгектердин негизинде жазылды.
-
In Kyrgyz, every concept, ceremony, and ritual related to
death is given special importance. One of the main attributes in the
morning ritual is mourning clothes. The article examines the mourning dress of a widow in the traditional life of the Kyrgyz people.
The clothes of the widow, the characteristics of the northern and
southern regions of Kyrgyzstan, especially the headdress worn by
the widow during the period of mourning, were analyzed in depth.
The article was written on the basis of the author's ethnographic
field materials, the works of researchers who visited the territory of
Kyrgyzstan at the end of the 19th - beginning of the 20th century,
and scientific works published in the mentioned direction.
-
кыргызы, смерть, траурный обряд, вдова, траурная одежда, ритуал, запреты.
-
кыргыздар, өлүм, аза күтүү каадасы, жесир аял, аза кийими, ырым-жырым, тыюулар.
-
Kyrgyz people, death, mourning ritual, widow, mourning clothes, ritual, prohibitions.
-
Молдокулова Динара Торокелдиевна,
Кыргызский государственный университет
им. И.Арабаева, г.Бишкек, Кыргызская
Республика, кандидат исторических наук,
и.о. доцента.
-
Молдокулова Динара Торокелдиевна, И.Арабаев
атындагы Кыргыз мамлекеттик университети,
Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, тарых
илимдеринин кандидаты, доценттин м.а.
-
Dinara Moldokulova, Kyrgyz State University
named after I.Arabaev, Bishkek, Kyrgyz
Republic, candidate of historical sciences,
acting associate professor.
Молдокулова Д.Т. ТРАУРНОЕ ОДЕЯНИЕ ВДОВЫ У КЫРГЫЗОВ (конец XIX - начало ХХ веков). Известия ВУЗов Кыргызстана. 2023. №. 2. C. 205-208
|
